محاسبات ابری امروزه از محاسبات ابری برای حل بسیاری از مسائل مطرح در فناوری اطلاعات استفاده می‌شود، همچنین یکی از مباحث داغ در محافل دانشگاهی و صنعت می‌باشد و کمتر کسی در حوضه فناوری اطلاعات با این عنوان آشنا نیست. اما تعریف محاسبات ابری چیست و چه چیزی باعث اهمیت آن شده است؟ محاسبات ابری و یا به عبارت ساده‌تر ابر عبارت است از فراهم آوردن و ارائه انواع منابع محاسباتی موردنیاز، از برنامه‌های کاربردی تا مراکز داده روی بستر اینترنت و پرداخت هزینه آن مطابق با میزان استفاده. و کلمه ابر استعاره از شفافیت و یا بی‌خبر بودن کاربر از مکان و چگونگی انجام محاسبات است.
با استفاده از محاسبات ابری کاربر این توانایی را پیدا می‌کند که به‌وسیله اینترنت و یک تلفن همراه، تبلت و یا یک رایانه ارزان‌قیمت و ضعیف از قدرت یک ابرکامپیوتر استفاده کند و در زمان کمتری به نتیجه مطلوبش برسد و دیگر لازم نباشد که اگر زیاد با چنین محاسباتی سروکار ندارد یک رایانه گران‌قیمت تهیه کند. بلکه هزینه استفاده از ابر (معمولاً بر اساس ساعت) که بسیار به‌صرفه‌تر از خریداری این تجهیزات می‌باشد را بپردازد. همچنین این فراهم آوردن منابع موردنیاز کاربر با تصور نامحدود بودن، به کمک تکنولوژی‌های مجازی‌سازی که به‌سرعت پیشرفت کرده‌اند انجام می‌شود. خدمات ابری در چندلایه ارائه می‌شوند که عبارت‌اند از:
- نرم‌افزار به‌عنوان سرویس (SaaS): در این لایه خدمات نرم‌افزاری از راه دور ارائه می‌شود و کاربر تنها به کمک یک مرورگر می‌تواند از آن‌ها استفاده کند.
- سکو به‌عنوان سرویس (PaaS): در این لایه خدمات سکو از راه دور ارائه می‌شود و کاربران می‌توانند بدون نیاز به خرید سخت‌افزارهای موردنیاز، نرم‌افزارهای خود را بر روی آن قرار داده و استفاده کنند.
- زیرساخت به‌عنوان سرویس (IaaS): در این لایه خدمات زیرساخت مانند: استفاده از سرورها، منابع ذخیره‌سازی، تجهیزات شبکه و یا یک مرکز داده از راه دور به کاربر ارائه می‌شود.
ابرها نیز به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
- ابرهای عمومی: این ابرها به‌صورت همزمان به چندین سازمان یا کاربر اجاره داده می‌شوند تا مطابق نیازشان از آن‌ها استفاده کنند. از مزایای این ابرها به هزینه کمتر و به‌صرفه‌تر بودن آن‌ها می‌باشد.
- ابرهای خصوصی: این ابرها مطابق با نیازهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری سازمان‌ها برای آن‌ها طراحی می‌شوند و در داخل و یا خارج از آن سازمان استقرار می‌یابند و فقط در اجاره آن سازمان می‌باشند. از مزایای این ابرها می‌توان به امنیت بیشتر و استفاده اختصاصی اشاره کرد.
- ابرهای ترکیبی: این ابرها از ترکیب دودسته قبلی به وجود می‌آیند و باعث می‌شوند تا سازمان‌ها یا کاربران قسمتی از نیازشان را توسط ابرهای عمومی و قسمتی را توسط ابرهای خصوصی برطرف نمایند. همچنین این دسته از مزایای دسته‌های قبلی برخوردار می‌باشد.
به‌طورکلی از مزایای استفاده از محاسبات ابری به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- صرفه‌جویی در هزینه‌ها
- عدم نیاز استخدام نیروهای متخصص برای پشتیبانی در داخل سازمان
- قابل‌دسترس بودن در هر زمان و مکان
- خطاپذیر بودن به معنای این‌که اگر منابع دچار خرابی شدند، کاربر این خرابی را حس نخواهد کرد.
همچنین موارد و مشکلاتی که در محاسبات ابری همواره به آن‌ها اشاره می‌شود عبارت‌اند از:
- وابستگی به اینترنت
- عدم کارایی در صورت استفاده از اینترنت و کانال ارتباطی کم‌سرعت و ضعیف.
- امنیت به معنای این‌که کاربر از مکان دقیق و چگونگی اطلاعات خود در ابر بی‌خبر است و این مسئله این سؤال را به وجود می‌آورد که آیا از داده‌ها و اطلاعات کاربر در ابر به‌درستی محافظت می‌شود؟ و یا در صورت هک شدن ابر چه اتفاقی برای اطلاعات کاربران خواهد افتاد؟
در حال و حاضر شرکت‌های بزرگی مانند: ای‌بی‌ام، اوراکل و مایکروسافت انواع خدمات را در لایه‌های مختلف ابر را به سازمان‌ها ارائه می‌دهند و تحقیقات گسترده‌ای را در موارد مرتبط با محاسبات ابری را انجام می‌دهند. و از مسائلی که در محاسبات ابری امروزه به آن‌ها توجه ویژه‌ای می‌شود می‌توان به: بهینه‌سازی مدیریت منابع در ابر، زمان‌بندی وظایف در ابر، مهاجرت ماشین‌های مجازی، بهینه‌سازی مصرف انرژی، امنیت، ذخیره‌سازی اطلاعات در ابر و غ اشاره کرد.